W jakich warunkach mieszkają Polacy?
Skoro już wiemy, jak wiele czasu spędzamy w domach i innych budynkach, dobrze by było, aby pomieszczenia spełniały odpowiednie normy i nie miały negatywnego wpływu na nasze zdrowie. Niestety nie zawsze tak jest.
Okazuje się bowiem, że co czwarty Polak zmaga się w swoim domu z różnego rodzaju problemami, które mają wpływ nie tylko na zdrowie, ale także samopoczucie i komfort mieszkania. Wśród najczęstszych bolączek możemy wymienić takie zjawiska jak zawilgocenie budynków, nadmierny hałas, brak światła i zły klimat wewnętrzny. Trudno oczekiwać, że w takich wnętrzach będzie nam się dobrze odpoczywało, pracowało i po prostu żyło.
W Polsce 70 procent budynków jest nieefektywnych energetycznie. Zużywają za dużo energii i zanieczyszczają środowisko. Dlatego tak istotna jest ich kompleksowa modernizacja, która obecnie przeprowadzana jest zdecydowanie za wolno.
W Raporcie Barometr Zdrowych Budynków 2024, który został opracowany przez ekspertów w zakresie efektywności energetycznej budynków w Europie z Buildings Performance Institute Europe (BPIE), przy współpracy z Grupą VELUX, podkreśla się, jak ważne są decyzje na szczeblu krajowym i unijnym. Tylko dzięki nim wnętrza (nie tylko domy, ale także szkoły, zakłady pracy i szpitale), w których przebywamy, mogą być budowane i modernizowane w taki sposób, by były dla nas zdrowe.
„Marka VELUX od lat angażuje się w podnoszenie świadomości społecznej w zakresie wpływu budynków na nasze zdrowie i samopoczucie. Oddając w Państwa ręce publikację, która mam nadzieję, stanie się użytecznym narzędziem dla branży budowlanej, udowadniamy, że można tworzyć zdrowe i zrównoważone budynki, a tym samym zadbać o lepszą przyszłość dla kolejnych pokoleń” - powiedział Przemysław Pokorski, Dyrektor Rynku VELUX Polska i Kraje Bałtyckie.
Czym jest zdrowy dom?
Co to właściwie znaczy, że dom jest zdrowy? W dużym skrócie zdrowy dom to taki, w którym nie występują szkodliwe czynniki, wymienione wyżej. W budynkach nacisk kładziony jest na zdrowie i dobre samopoczucie użytkowników. Zdrowe domy chronią, zapewniają bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój. Umożliwiają zaangażowanie użytkowników oraz wzmacniają odporność w obliczu zmian klimatycznych.
„Inwestowanie w zdrowsze, bardziej wydajne i odporne na zamiany klimatu budynki to strategia potrójnego zwycięstwa, która stawia ludzi w centrum transformacji w kierunku zrównoważonego społeczeństwa. Barometr Zdrowych Budynków 2024 zapewnia decydentom spójne ramy, które obejmują istotne parametry w celu określenia priorytetów” — mówi Oliver Rapf, dyrektor wykonawczy w Buildings Performance Institute Europe.
Dom ma służyć człowiekowi, nie odwrotnie. Zatem nie może nam szkodzić i mieć negatywnego wpływu na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Dom to miejsce, w którym człowiek powinien czuć się komfortowo i bezpiecznie, w którym jego potrzeby są zaspakajane.
Korzyści dla mieszkańców, pracowników i pacjentów
Wyniki badań, które są przytaczane w Barometrze Zdrowych Budynków 2024, jasno pokazują, że stawianie zdrowych budynków jest ze wszech miar korzystne. Pozytywnie wpływają one na zdrowie i dobre samopoczucie ludzi i środowisko naturalne.
To także ogromne korzyści dla gospodarki. Zdrowi ludzie nie chodzą na zwolnienia lekarskie, a ich wydajność w pracy wzrasta. Badania wskazują, że każdy 1 procent poprawy wydajności pracowników to 40 miliardów euro rocznie dla europejskiej gospodarki.
Dodatkowo programy wsparcia modernizacji budynków pozwalają stworzyć między 200 a 500 tysięcy nowych miejsc pracy rocznie. Tylko w Polsce może to być 100 tysięcy miejsc w branży związanej z modernizacją i nawet 200 tysięcy w innych branżach.
Zdrowe domy to nie tylko poprawa komfortu i zdrowia, ale także ulga dla portfela. Oszczędność energii dzięki zapobieganiu ucieczce ciepła sięga 44 procent. Rocznie każde gospodarstwo domowe jest w stanie oszczędzić średnio 400 euro, co stanowi ok. 1600 złotych.
Nie tylko budowa zdrowych domów i zakładów pracy się opłaca. Dotyczy to także szkół. Już tak prosta rzecz jak lepszy dostęp do światła dziennego zwiększa efektywność nauki o 10-18 procent. Lepsza wentylacja pomieszczeń, obniżenie poziomu hałasu oraz komfort cieplny – to wszystko ma zbawienny wpływ na poprawę koncentracji i proces nauki.
Lepsze warunki dla uczniów przekładają się także na wymierne korzyści finansowe – wpływają na wzrost PKB w Unii Europejskiej na poziomie około 173 mln euro rocznie.
Modernizacja szpitali także niesie szereg korzyści. Pacjenci szybciej dochodzą do zdrowia, jest mniej hospitalizacji, a wskaźnik śmiertelności spada o niemal 20 procent. Tutaj również można zaobserwować korzyści finansowe. Koszty medyczne są niższe o 21 procent, a potencjalne oszczędności, wynikające z dostępu do światła słonecznego i poprawy jakości powietrza w pomieszczeniach, sięgają kilkudziesięciu milionów euro rocznie.
Jak poprawić komfort mieszkania i obniżyć koszty eksploatacji?
W VIII edycji publikacji Barometr Zdrowych Budynków przedstawiono stadia przypadków wskazujące jak budynki mieszkalne wielorodzinne, biurowce czy szkoły zyskują przy modernizacji. Doskonałym przykładem zdrowego domu, który stawia użytkownika na pierwszym miejscu i pozwala na znaczne obniżenie kosztów eksploatacji, jest dom jednorodzinny we Wrocławiu.
Podczas jego projektowania i budowy zatroszczono się o wszystkie pięć wymiarów zdrowych domów, wskazanych w raporcie Barometr Zdrowych Budynków 2024. Skupiono się na zdrowiu psychicznym i fizycznym mieszkańców, ich potrzebach, zrównoważonej budowie i eksploatacji, odporności i adaptacji do zmian klimatu oraz zaangażowaniu użytkowników. Tak, aby dom nie tylko powstał, ale i pozostał zdrowy.
Ani miejsce postawienia, ani kształt bryły nie są w tej sytuacji przypadkowe. Sąsiedztwo parku daje łatwy dostęp do terenów zielonych. Duże okna zapewniają mnóstwo światła dziennego, a zewnętrzne rolety zamontowane na oknach dachowych pozwalają kontrolować jego ilość i chronią dom przed nadmiernym nagrzaniem. Rolety można ustawić tak, by opuszczały się automatycznie po przekroczeniu konkretnej temperatury.
Dom jest bardzo efektywny pod kątem energetycznym. Zamontowana klimatyzacja wyłącza się automatycznie w momencie otwarcia okien. Pozostałe systemy również zostały zautomatyzowane, co gwarantuje ich optymalną pracę. Dodatkowo na dachu zamontowano 18 paneli fotowoltaicznych. Wszystkie te rozwiązania wpływają na znaczne oszczędności energii i tym samym pieniędzy.
Opisany wyżej dom to namacalny dowód na to, że troska o dostęp do światła dziennego, odpowiednią wentylację pozwala na zadbanie o dobre samopoczucie użytkowników. Efektywność energetyczna budynku to zaś korzyści dla środowiska naturalnego Oba powyższe czynniki wpisują się w coraz bardziej przybierający na znaczeniu trend zrównoważonego budownictwa. Warto podążać w tym kierunku.
